شاه و وزیر، که با نام‌های «شاه، دزد، وزیر» و «شاه وزیر بازی» نیز شناخته می‌شود، یکی از بازی‌های قدیمی است. این بازی هیجان انگیز را کودکان و بزرگسالان می توانند انجام دهند و از کنار هم بودن لذت ببرند.
وسایل مورد نیاز بازی شاه، دزد، وزیر
- 4 شرکت کننده
- چند تکه کاغذ
- یک خودکار
شاه، دزد، وزیر یک بازی گروهی است. این بازی با ۴ بازیکن انجام می‌شود. ابتدا تکه‌های هم‌شکل و کوچکی از کاغذ تهیه می‌شود و روی هر کدام واژه های شاه، وزیر، جلاد و دزد نوشته می‌شود و سپس کاغذها به شکل یکسان تا می‌شود تا کسی از داخل آن خبردار نشود، سپس هر یک از بازیکنان کاغذی را برمی‌دارند.
وقتی همه کاغذها را برداشتند، هر یک کاغذ خود را پنهان از دیگران می‌خواند تا از سِمَت خود آگاه شود. فعلاً غیر از شاه کسی نامش را لو نمی‌دهد.
شاه رو به دیگران می‌گوید: «وزیر من کیست؟» آنگاه وزیر هم با نشان دادن کاغذ، خود را به شاه معرفی می‌کند. سپس شاه می‌گوید: «دزد را از میان این دو پیدا کن.»
وزیر باید دزد را از میان دو نفر باقیمانده پیدا کند. بالاخره وزیر یک نفر را به عنوان دزد معرفی می‌کند که دو حالت در پی خواهد داشت. اگر حدس وزیر درست بود، شاه فرمان شکنجه‌ای را به جلاد صادر می‌کند و جلاد هم دزد را شکنجه می‌کند.
اما اگر حدس وزیر اشتباه بود و جلاد را به اشتباه به عنوان دزد معرفی کرده بود، معمولاً جلاد بلافاصله پس از حدس وزیر و معرفی او خواهد گفت: «چرا به جلاد توهین کردی؟» و سپس شاه شکنجه‌ای را به جلاد می‌گوید تا جلاد وزیر بخت برگشته را تنبیه کند.
مسلما نقش بازی کردن و جوک گفتن و کرکری خواندن بخش قشنگ و شیرین این بازی است که به این بازی هیجان بیشتری میدهد.
شکنجه‌ها معمولاً کمی کودکانه و بعضاً دردآور است. مانند سبیل آتشین یا بشین و پاشو و غیره
و با مجازات شخص خطاکار (دزد یا وزیری که اشتباه کرده است)، یک دور از بازی پایان می‌یابد. سپس همه کاغذهای خود را تا کرده و مخلوط می‌کنند و به وسط می‌اندازند و دور دیگر بازی آغاز می‌شود.
هر دور بازی از تقسیم کاغذها تا تنبیه بیشتر از چند دقیقه طول نمی‌کشد و در نیم ساعت می‌توان بیش از شش یا هفت مرتبه بازی کرد.
