بارها شنيده‌ايد كه توجه نكردن به ويژگي‌هاي يك كنسرو تندرست سبب مسموميت بوتوليسم و در نهايت مرگ مي‌شود. بوتوليسم يك نوع مسموميت غذايي جدي، ولي غير مسري است. اين مسموميت دستگاه عصبي مركزي و دستگاه عضلاني را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
علت چيست؟
باكتري كلستريديوم بوتولينوم يك باكتري بي‌هوازي است كه در غذاي آلوده يا خوب پخته نشده رشد مي‌كند. با رشد اين باكتري در غذا، سم قدرتمندي ساخت و ترشح مي‌شود كه توانايي جذب از دستگاه گوارش و گسترش به دستگاه عصبي مركزي را دارد. غذاهايي كه با احتمال بيشتري ممكن است باعث بوتوليسم شوند عبارتند از: سبزيجات و ميوه‌هايي كه در خانه كنسرو مي‌شوند، ماهي، گوشت، سوسيس خوب پخته نشده، گوشت دوده داده و محصولات لبني در شيرخواران زير يك سال، عسل خام يا ساير غذاهاي پخته نشده ممكن است باعث بوتوليسم شوند.اين باكتري امكان دارد زخم را نيز آلوده سازد و سم ترشح كند.
نشانه ها بيماري
معمولا 36 18 ساعت پس از خوردن غذاي آلوده علائم ظاهر مي‌شوند. شايع‌ترين نشانه ها بيماري شامل تار شدن ديد، يا دو تا ديدن، افتادن پلك‌هاي چشم، خشك شدن دهان، خورده‌‌خورده صحبت كردن، مشكل در قورت دادن غذا يا مايعات، استفراغ و اسهال و ضعف دست‌ها يا پاهاست كه نهايتاً ممكن است به فلج نيز بيانجامد.
درمان
اگر تنها چند ساعت از خوردن غذاي مسموم گذشته باشد، بايد فرد را وادار به استفراغ كنيد. بستري كردن بيمار جهت انجام مراقبت‌هاي ويژه ضرورت دارد. امكان دارد بيمار به تهويه مكانيكي نياز پيدا كند. تزريق سرم ضد سم بوتوليسم جلوي بدتر شدن بيماري را مي‌گيرد. سرم ضد سم از سرم اسب مشتق مي‌شود، كه علي‌رغم اين‌كه زندگي فرد را ممكن است نجات دهد، اثرات جانبي جدي دارد. معمولاً تزريق مايعات و تغذيه داخل وريدي به هنگام بستري شدن بيمار لازم است، زيرا بيمار در بلع مشكل دارد.
با اقدام فوري، پيامد بيماري خوب است. هر چه قدر مقدار سم ورودي بيشتر باشد، علائم زودتر آغاز مي‌شوند و وضعيت بيمار نيز خطرناك‌تر خواهد بود. ميزان كلي مرگ‌ومير 10 تا 25 درصد است.
ده فرمان
1. اگر قسمتي از قوطي كنسرو بيرون زده است، آن را مصرف نكنيد.
2. اگر پس از باز كردن در قوطي، ديديد كنسرو تغيير رنگ داده و داراي بوي نامطبوع است و حالت كف آلودگي دارد، فاسد است. از مصرف آن جدا خودداري كنيد.
3. هيچ‌گاه غذايي را كه قطعاً مشخص نيست خوب پخته يا كنسرو شده است، نخوريد.
4. تورم قوطي كنسرو نشان دهنده آلودگي ميكروبي است. از مصرف چنين كنسروي خودداري نماييد.
5. هيچ‌گاه به شيرخواران غذاي حاوي عسل يا شربت‌هاي ضد سرفه ندهيد.
6 . جوشاندن غذا مي‌تواند از بوتوليسم پيشگيري كند. پیش از مصرف كنسرو ماهي و گوشت حتما آن را به مدت 15 دقيقه بجوشانيد.
7. اگر علايم بوتوليسم را دیده كرديد بلافاصله آمبولانس خبر كنيد. اين يك وضعيت اورژانس است.
8 . اگر ضعف، تاري ديد يا خورده خورده صحبت كردن، دوباره ظاهر شوند، بازگشت اين علائم ممكن است نشان‌دهنده نياز به درمان بيشتر باشد.
9. قوطي‌هاي مواد غذايي كنسروي زنگ زده به ويژه ماهي و گوشت را هرگز خريداري نكنيد و مورد مصرف قرار ندهيد.
10. به خاطر داشته باشيد سم باكتري هيچ بو و طعمي‌ندارد. پس به صرف عدم تغيير بو و طعم كنسرو را نجوشانده، مصرف نكنيد.
