پيش بيني آينده براي بشر هميشه وسوسه يي جذاب و مهيج بوده است. آيا داده ها و روش هاي علمي مي توانند آينده ازدواج و سرانجام زناشويي را مشخص كنند؟ پاسخ جيمز موراي رياضيدان اسكاتلندي به اين پرسش كاملاً مثبت است.پژوهش هاي جيمز موراي در زمينه كاربرد رياضيات در زيست شناسي است.
وي كتابي دو جلدي با عنوان «زيست شناسي رياضي» منتشر ساخت كه سبب شهرت وي در خارج از مجامع رياضيدانان شد.يكي از فعاليت هاي تخصصي موراي پيرامون به كارگيري مدل هاي رياضي و نمودارهاي علمي در رشته هاي پزشكي، روانشناسي، اقتصاد و زيست شناسي است. اما آنچه موراي را براي مردم عادي و بيگانه با رياضيات و مباحث پيچيده علمي جذاب مي سازد، پژوهشها وي درباره موفقيت يا عدم موفقيت در پيوند هاي زناشويي است. موراي با همكاري دوستان پژوهشگر خود كتابي با نام «رياضيات ازدواج» در سال 2005 منتشر ساخت.
كتاب «رياضيات ازدواج» به طلاق و ناكامي در پيوندهاي زناشويي بر مبناي محاسبات رياضي و به كارگيري نمودارها مي پردازد. مسلماً مي توان حدس زد تعيين ثبات پيوندهاي زناشويي يا تبيين درصد جدايي كاري بسيار دشوار است. در اين كتاب از طريق تئوري هاي علمي، رياضيات در خدمت تحليل رابطه زناشويي و پيش بيني آينده آن قرار مي گيرد.
عنوان فرعي كتاب «ديناميسم مدل هاي غيرخطي» است. بي شك از خود مي پرسيم اين مدل ها چه نسبتي با مساله ازدواج دارند؟ پاسخ موراي و همكارانش در اين زمينه به غايت علمي يا دقيق تر رياضياتي است. در اين كتاب ازدواج به مثابه مدلي در نظر گرفته مي شود كه با پارامترها و متغيرهاي دگرگون مشخص شده و به كمك محاسبات ديفرانسيل، حركت و توسعه غيرخطي آن نشان داده مي شود.
موراي و همكارانش در يك پژوهش ميداني 700 زوج امريكايي را به مدت 10 سال با روش هاي علمي زير نظر داشتند. در آغاز اين آزمايش، زوج ها تنها گفت وگوهايي 15 دقيقه يي با يكديگر داشتند و بر مبناي اين گفت وگوها محاسباتي رياضي صورت گرفت و سپس براي هر زوج ارزيابي مشخصي از درجه ثبات يا عدم ثبات زناشويي ارائه شد.
موراي با طنز مي گويد؛ به طور معمول زوج هاي جوان مايل نيستند از آينده و سرانجام وصلت خود چيزي بدانند. در اين موارد روياپروري و اميد مولفه هاي مهمي به حساب مي آيند.
در اين پژوهش، 700 زوج شركت كننده نيز از نتايج محاسبه شده از سوي پژوهشگران و سرانجام زناشويي خود بي اطلاع بودند. ارزيابي هاي علمي موراي و همكارانش تنها براي استفاده مشاوران و روانشناسان مسائل زناشويي در نظر گرفته شده بود. اما نتايج ارزيابي ها تكان دهنده است. نيمي از اين زوج ها در خلال 10 سال از يكديگر جدا شدند. در مجموع 94 درصد ارزيابي هاي رياضي منطبق بر واقعيت بود. حتي در مورد پيش بيني آمار طلاق ها، مدل هاي رياضي موفقيتي صددرصد را نشان مي دهند. موراي زیاد مي كند؛ تنها در موارد اندكي، پيش بيني ها دقيق نبودند. گرچه محاسبات ما به مشكلات عديده برخي از زوج ها اشاره داشت، اما درصد پايداري زناشويي بيشتر از جدايي بود، كه البته واقعيت خلاف آن را به ما نشان داد.موضوعات گفت وگو ميان زوج ها مسائلي همچون پول، امور جنسي و تربيت كودكان يا حتي دكوراسيون خانه را مي توانست دربر گيرد. اطلاعات به دست آمده مبناي پيش بيني پژوهشگران بود.
از هر گفت وگو فيلمي گرفته مي شد و حركات دست و صورت افراد به دقت مورد ارزيابي قرار مي گرفت. در خلال گفت وگو ضربان قلب زوج ها نيز اندازه گيري مي شد و در اتاقي ديگر شش روانشناس به طور جداگانه هر واكنشي مانند خشم، تفاهم و غيره را ارزشگذاري مي كردند.
موراي با ارائه جدولي از امتيازهاي مثبت و منفي سعي بر تبيين رياضي مشاهدات خود و همكارانش داشت. موراي به كار ايي دقيق رياضيات در ارزيابي گفت وگوهاي ميان زوج ها اشاره كرده و مي گويد؛ رياضيات هميشه راست مي گويد و حق با رياضيات است.
موراي در مورد به كارگيري اين روش براي زناشويي خود گفت؛ 50 سال از ازدواج من مي گذرد و بسيار خوشبختم. نيازي به تاييد علمي براي زناشويي من وجود ندارد.
