در ظاهر وقتی به بدن انسان نگاه می کنیم همه چیز متقارن و قرینه به نظر می رسد، اما در داخل بدن چگونه؟ برخی از ارگان ها در بدن تک هستند. سوالی که ذهن بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده این است که چرا برخی از اندام های مهم بدن مانند قلب در سمت چپ قرار گرفته‌اند، حال آنکه طبیعت به طور کلی جهت راست را می پسندد؟
ما برای نمونه دو دست، دو پا، دو گوش، دو چشم، دو شش و دو نیم کره مغز داریم، اما یک دهان، یک قلب، یک معده و یک کبد داریم.
تا به حال به این موضوع توجه کرده‌اید که چرا برای نمونه بینی و دهان ما در وسط قرار گرفته اند، ولی قلب در سمت چپ و کبد در سمت راست است؟
جنین در اوایل بارداری شکلی متقارن دارد. در دو هفتگی اجزایی مانند کمر، شکم، سر و پا شکل می گیرند و جفت که از ۲۰۰ تا ۳۰۰ سلول به هم چسبیده درست شده روی آن قرار می گیرد.
هر یک از سلول های جفت مجهز به نوعی مژه خاص است که در جهت عقربه های ساعت می چرخند. طی این چرخش، مژه‌ها کیسه‌های کوچک 0/3 تا 5 میکرون دیامتری را حرکت می دهند و آن را به سمت چپ جنین می فرستند. این کیسه ها وقتی به این ناحیه رسیدند، می ترکند و مولکول های موجود در آن ها ژن هایی موسوم به ژن های جهت‌یاب را فعال می کنند.
وقتی یک جنین رشد می کند این ژن ها، اندام های گوناگون بدن را راهنمایی می کنند تا چپ و راست را شناخته و در جایگاه خود قرار بگیرند. جالب است بدانید در برخی مواقع این ژن ها دچار اشتباه می شوند و به همین دلیل، گاهی انسان هایی را می بینیم که برای نمونه قلب شان در سمت راست قرار دارد.
همه چیز به همین سادگی نیست
گفتیم که در هنگام شکل گرفتن بدن، ارگان ها به کمک ژن های جهت‌یاب، جایگاه خود را تشخیص می دهند. قلب انسان که در ابتدا شبیه به قلب یک ماهی است، در جایگاه خود رشد کرده و به دو قسمت تبدیل می شود (شبیه قلب قورباغه). بعد مانند قلب مار به سه قسمت تقسیم شده و در نهایت به چهار قسمت تقسیم می شود.
اما نکته جالب اینجاست که قلب نیز قرینه بوده و دو قسمت یا دو نیمه دارد. نیمه ای که در سمت راست قرار دارد به قلب ریوی معروف است و وظیفه آن، فرستادن خون بدون اکسیژن به شش‌هاست. نیمه چپ قلب که بزرگ تر است، خون اکسیژن دار را از ریه ها به اندام های بدن می فرستد. می بینید که قرینه بودن در اینجا نیز حکم فرماست!
وقتی قلب به راست می رود
گاهی پیش می آید که قلب افراد به سمت راست متمایل می شود، اما این موضوع نگران کننده نیست. به گفته کارشناسان اگر تمامی ارگان ها در بدن برعکس شوند، هیچ اتفاق خاصی رخ نمی دهد. اما دشوار اینجاست که معمولا عکس شدن جهت اندام ها هیچ گاه به طور کامل اتفاق نمی افتد و همین موضوع می تواند سبب بروز اختلالاتی در کارکرد اندام ها شود.
پس چرا قلب سمت چپ است؟
علت اصلی این موضوع هنوز روشن نشده است، اما به گفته پژوهشگران یک دلیل می تواند این باشد که انسان ها معمولا راست دست هستند و قلب در سمت چپ قرار دارد تا به قلب فشار زیادی وارد نشود و این اندام حیاتی بتواند به راحتی اعمال خود را انجام دهد.
