آیا تمرین‌های مغزی می‌تواند مغز شما را با افزایش سن سالم‌تر نگاه دارد و از نقصان حافظه جلوگیری کند؟ آیا این تمرین‌ها می‌تواند از موارد زوال عقل مانند بیماری آلزایمر جلوگیری کند؟
دانشمندان می‌گویند نیاز به تحقیقات بیشتری وجود داردتا بتوان به این سوالات به طور قطعی پاسخ داد. اما شماری از مطالعات بیانگر منافع فعال بودن از لحاظ ذهنی بوده‌اند.
همه این مطالعات نشان داده‌اند که فعال نگهداشتن ذهن با کاهش خطر نقصان در مهارت‌های فکری همراهی دارد. بنابراین بازی‌ها، پازل‌ها و سایر انواع تمرین‌های مغز ممکن است کند کردن روند نقصان حافظه و زوال ذهنی کمک کند.
برخی از بررسی‌ها نشان داده‌اند که تمرین‌های مغزی می‌تواند اثرات مثبت درازمدتی ایجاد کنند. برای مثال در یک بررسی بر روی 2802 فرد 65 ساله و بزرگتر، افراد مورد آزمایش در 10 جلسه تمرین مغزی در طول یک دوره 5 تا 8 هفته‌ای شرکت کردند. این جلسات شامل تمرین کردن راهبردهایی برای بهبود حافظه، استدلال، و سرعت پردازش اطلاعات بود.
افرادی که این تمرینات را انجام داده بودند، در این زمینه‌ها بهبودی نشان دادند که برای دست کم پنج سال ادامه یافت. حتی جالب‌تر اینکه این تمرین‌ها باعث بهبودی در انجام کارهای روزانه مانند توانایی مدیریت مالی و انجام کارهای خانه شد.
اما درباره پیشگیری از آلزایمر و سایر موارد زوال عقل چه می‌توان گفت؟ آیا تمرین‌های مغزی در این موارد کمک کننده است؟ یک بررسی در سال 2010 به همین پرسش پرداخت.
این بررسی نشان داد که فعال ماندن از لحاظ ذهنی باعث تاخیر در زوال شناختی یا فکری می‌شود. اما پس از شروع آلزایمر، نقصان ذهنی در افرادی که از لحاظ ذهنی فعال بوده‌اند، با سرعتی بیشتر پیشرفت می‌کند. اما چگونه چنین وضعیتی رخ می‌دهد؟ ممکن است در این بیماران فعال بودن از لحاظ شناختی، در ابتدا مغز را تقویت کرده باشد، در نتیجه علائم بیماری خود را تا رسیدن به مراحل انتهایی‌تر هنگامی که روند بیماری به نقطه اوج می‌رسد، خود را نشان نمی‌دهند.
فعالیت ذهنی چگونه باعث بهبودی کارکرد مغز می‌شود؟
بررسی‌ها بر روی حیوانات نشان داده است که تحریک ذهنی ممکن است به این علل به حفاظت از مغز کمک کند:
- کاهش شاخص‌های آلزایمر در مغز ، مانند افزایش برخی از پروتئین‌ها (پلاک‌ها و کلافه‌های مشخصه آلزایمر).
- پشتیبانی از رشد سلول‌های عصبی جدید
- تقویت ارتباط میان سلول‌های عصبی
با فعال نگهداشتن مغز با تمرینات مغزی و سایر فعالیت‌ها، شاید بتوانید "رزروی" از سلول‌های مغزی و اتصالات‌شان برای خود بسازید.ممکن است حتی سلول‌های مغزی جدید را رشد دهید.
البته نه تحصیل و نه تمرینات مغزی به طور صددرصد نمی‌توانند از آلزایمر جلوگیری کنند. اما ممکن است در به تاخیر انداختن شروع علائم یا امکان دادن به فرد که مدت طولانی‌تر از زندگی باکیفیت داشته باشد، کمک کنند. و همین میزان بهبودی هم بسیار ارزشمند است.
چه نوع تمرینات مغزی باید انجام داد؟
پژوهشگران درباره بهترین انواع ورزش برای مغز حتی کمتر می‌دانند. بهترین تمرین‌ها ممکن است از شخصی به شخص دیگر متفاوت باشد. اما به نظر می‌رسد که ویژگی اصلی این تمرین‌ها باید فعال نگاه داشتن و با چالش روبه رو کردن مغز باشد.
یادگرفتن چیزهای جدید باعث می‌شود سلول‌های جدید مغزی رشد کنند. حتی ممکن است انجام دادن کاری به سادگی غذا خوردن گاهگاهی با دست غیرغالب در این مورد سودمند باشد.
از جمله تمرین‌های مغزی که ارزش امتحان کردن دارند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- یادگرفتن مهارتی جدید- زیان دوم یا نواختن یک آلت موسیقی.
- انجام بازی‌های صفحه‌‌ای با بچه‌های یا نوه‌های‌تان. یا جمع‌شدن با دوستان‌تان برای انجام بازی‌های هفتگی. می‌توانید هر چند وقت یک بار بازی جدیدی را امتحان کنید. مزیت اضافی انجام چنین فعالیت‌هایی این است که ارتباطات اجتماعی ناشی از آن نیز به مغز شما کمک می‌کند.
- با جدول‌های متقاطع کلمات، سودوکو و سایر انواع پازل‌ها کار کنید.
- بازی‌های اینترنتی تقویت حافظه یا بازی‌های ویدئویی را امتحان کنید.
حتی صرفا جستجو کردن در اینترنت ممکن است شیوه خوبی برای وارد کردن مغز‌تان به حوزه‌های جدید باشد. پژوهشگران با استفاده از ام آر آی نشان داده‌اند که چنین فعالیت‌هایی مراکزی را در مغز فعال می‌کند که در کنترل تصمیم‌گیری و استدلال‌های پیچیده نقش دارند.
خواندن، نوشتن، یا حضور یافتن در کلاس‌های آموزشی برای بزرگسالان نیز شیوه‌های فوق‌العاده‌ای برای فعال نگهداشتن مغز هستند.
